X-XIV դդ. աճեց դպրոցների թիվը, ընդլայնվեց դասավանդվող առարկաների քանակը: Նախնական ուսուցումը կատարվում էր տարրական դպրոցներում, որոնք գործում էին խոշոր գյուղերում, վանքերում և քաղաքներում: Այդ դպրոցները, սովորաբար, պահվում էին եկեղեցու և պետության հաշվին: Կային նաև վճարովի մասնավոր դպրոցներ: Տարրական դպրոցներում աշակերտներին սովորեցնում էին գրել, կարդալ, հաշվել և երգել: Երեխաները դպրոց էին ընդունվում 12-13 տարեկանում և սովորում շուրջ 3 տարի:
Նոր երևույթ էր բարձրագույն տիպի դպրոցների՝ վարդապետարանների հանդես գալը: Վարդապետարաններում դասընթացի տևողությունը 7-8 տարի էր: Դասընթացը յուրացնելուց հետո սաները ստանում էին վարդապետի աստիճան և ուսուցչությամբ զբաղվելու իրավունք: Դասագրքերը ձեռագիր էին, չափազանց թանկ և փոխանցվում էին սերնդից սերունդ:
XI-XII դդ. հայտնի էր Անիի վարդապետարանը, որտեղ գործունեություն էր ծավալել Հովհաննես Իմաստասերը: Նրա ուսուցչապետության տարիներին Անիի վարդապետարանը բազում շրջանավարտներ տվեց: Նրա սաները կրթական գործը տարածեցին Հայաստանի տարբեր վայրերում: Կիլիկյան Հայաստանի կրթական կենտրոններից մեծ հռչակ էր վայելում Սիս մայրաքաղաքի բարձր տիպի դպրոցը:
Հայաստանյան վարդապետարաններից ամենանշանավորը Գլաձորի համալսարանն էր, որը 1280-ական թվականներին հիմնադրեց Ներսես Մշեցին: Համալսարանը հովանավորում էին Պռոշյան և Օրբելյան իշխանները: Եսայի Նշեցու ուսուցչապետության տարիներին այստեղ սովորելու էին գալիս հարյուրավոր երիտասարդներ: Գլաձորում դասավանդումը կատարվում էր ժամանակի եվրոպական համալսարանների մակարդակով: Երբ քաղաքական ու տնտեսական ծանր պայմանները հարկադրեցին դադարեցնել Գլաձորի համալսարանի գործունեությունը, նրա սաները տեղափոխվեցին Տաթևի համալսարան: Այստեղ դասավանդում էին նշանավոր գիտնականներ Հովնան Որոտնեցին և Գրիգոր Տաթևացին: Տաթևի համալսարանը գործեց մինչև 1412թ.:
Комментариев нет:
Отправить комментарий