Այս հոդվածը բաժանված է երեք մասի. Առաջին մասը պատմում է հեքիաթ Օդինի գողացած պոեզիայի մեղրախմիչքի մասին (Հին Հյուսիսային Óðrœrir <<Ոգեշնչման սկզբնապատճառ>>): Երկրորդ եւ երրորդ մասերը ուսումնասիրում են, թե ինչ է մեզ ցույց տալիս այս հեքիաթը նախաքրիստոնեական նորվեգական եւ այլ գերմանական ժողովուրդների աշխարհայացքի մասին, եւ համեմատել այդ աշխարհընկալման ասպեկտները ժամանակակից հասարակությաան գերիշխող աշխարհայացքի հետ:
Պոեզիայի մեղրախմիչքը
Ասերի եւ Վաների պատերազմի ավարտին աստվածներն եւ աստվածուհները կնքեցին հաշտություն թքելով մեծ տակառի մեջ: Իրենց թուքը վերածվեց մեկի, ում անվանում էին Կվասիր (<<Ֆերմենտացված հատապտուղների հյութ>>):
Կվասիրը ամենաիմաստուն մարդն էր, ով երբեւէ ապրել է: Ոչ ոք չի կարողացել ներակյացնել նրան մի հարց, որի համար նա չունենա գոհացուցիչ պատասխան: Նա դարձավ հայտնի եւ շրջագայեց ամբողջ աշխարհով տալով խորհուրդներ:
Կվասիրը հրավիրված է լինում երկու թզուկների տուն՝ Ֆյալար (<<Խաբեբա>>) եւ Գալար (<<Ճչացող>>): Իր Ժամանելուց թզուկները սպանում են նրան եւ եփում մեղրախմիչք իր արյունով: Այս Մեղրախմիչքը պարունակում է Կվասիրի ունակությունը տարածել իմաստություն, եւ համապատասխանաբար անվանվել Óðrœrir (<<Ոգեշնչման խառնիչ>>): Որեւէ մեկը, ով խմի այն կդառնա պոետ կամ գիտնական:
Երբ աստվածները հարցրին նրանց Կվասիրի անհետացման մասին, Ֆյալարն ու Գալարն ասացին նրանց, որ Կվասիրը խեղդվել է իր իմաստությունով:
Երկու թզուկները ըստ երեւույթին իրենց սպանությունից ուրախացան: Շուտով, այս միջադեպից հետո, նրանք հանեցին հսկա Գիլլինգին եւ խեղդեցին նրան մարզվելու համար: Գիլլինգի կնոջ լացի ձայները զայրացրեց իրենց, այսպիսով նրանք սպանեցին կնոջը, այս անգամ երկնաքար նետելով նրա գլխին իրենց տան դռան տակից:
Բայց վերջին չարիքից թզուկները ընկան փորձանքի մեջ: Երբ Գիլինգի որդի Սաթթանգը իմացավ իր հոր սպանությանմասին, նա բռնեց նրանց եւ տարավ դրեց ստորջրյա ժայռին, որը շուտով ծածկվեց ալիքներով:
Թզուկները աղաչում էին իրենց կյանքի համար, եւ Սաթթանգը կատարեց նրանց խնդրանքը, միայն այն ժամանակ, երբ նրանք համաձայնվեցին տալ նրանԿվասիրի արյան հետ եփված մեղրախմիչքը : Սաթթանգը թաքցրեց տակառները խցիկում՝ Հիմինբյորգ լեռան տակ, եւ ասաց իր դուստր Գունլոդին (մարտահրավեր) հսկել նրանց:
Այժմ Օդինը, աստվածների գլխավորը, ով անհանգիստ է եւ անկասելի իր իմաստության ձգտման մեջ, դժգոհ երթանկագին մեղրախմիչքի գոյությանը: Նա թեքում է իր կամքը դեպի ձեռք բերելուն այն իր համար եւ որոշում է, որ նա արժանի է իր ուժին:
Ծպտված որես մշակ, Օդինը գնաց Սաթանգի եղբոր՝ Բաուգի ֆերմա: Այնտեղ նա գտավ խոտ հնձող ինը ծառա: Նա մոտեցավ նրանց, իր թիկնոցի տակից հանեց սրող քարը ու առաջարկեց սրել իրենց գերանդիները: Նրանք հաճույքով համաձայնվեցին, որից հետո զարմացան, թե ինչ լավ են իրենց գերանդինեը խոտ հնձում: Բոլորը հայտարարեցին որ դա լավագույն սրող քարն է, որ նրանք երբեւէ տեսել էին, եւ յուրաքանչյուրը խնդրեց ձեռք բերել այն: Օդինը համաձայնվում է վաճառել այն,<<բայց>> նա զգուշացնում է նրանց <<դուք պետք է բարձր գին վճարեք>>: Այնուհետեւ նա օդ նետեց քարը, այն բռնելու պայքարում ինը իրենց գերանդիներով սպանեցին միմյանց :
Օդինը գնաց Բաուգի դուռը եւ ներկայացրեց իրեն որպես «Bölverkr» («դժբախտության աշխատող»): Նա առաջարկեց անել ինը ծառաների աշխատանքը, ովքեր, ինչպես նա ասաց, շատ ստորաբար սպանեցին միմյանց դաշտում կռվի ժամանակ , ավելի վաղ այդ օրը: Ինչպես վարձատրություն նա պահանջում է մի կում Սաթանգի մեղրախմիչքից:
Բաուգին պատասխանեց որ նա չէր հսկում մեղրախմիչքը , այն պահպանվում է Սաթանգի խանդով, սակայն, եթե Բոլվերկրը իսկապես կարող է կատարել ինը տղամարդկանց գործը, նա օգնում է մշակին իրականացնել իր ցանկությունը:
Աճող սեզոնի վերջում Օդինը կատարում է հսկային տրված խոստումը, որը պետք է տեղեկություն տար նրան Սաթանգի մեղրախմիչքի մասին, սակայն Սաթթանգը զայրացած մերժել է նրան: Ծպտված աստվածը հիշեցնելով իրենց գործարքը Բաուգին, համոզում է հսկային օգնել իրեն հասնել Գունոլդի բնակավայրը: Երկուսն էլ գնացին լեռան այն հատվածը, որը Բաուգին գիտեր որ ավելի մոտ է սորգետնյա խցիկին: Օդինը հանեց շաղափը իր թիկնոցից եւ հանձնեց այն Բաուգին, որ նա փորի ժայռը: Հսկան արեց դա, շատ աշխատանքից հետո ասաց, որ փոսն ավարտվեց: Օդինը փչեց փոսի մեջ ստուգելու Բաուգի պնդումը, եւ երբ ժայռի փոշին ետ եկավ իր դեմքին, նա իմացավ որ իր ուղեկիցը խաբել է իրեն: Կասկածանքով աստվածը հրամայեց հսկային ավարտել այն, ինչ սկսել է: Երբ Բաուգը հաղթահարեց փոսը, Օդինը եւս մեկ անգամ փչեց: Այս անգամ բեկորները տարածվեցին անցքի մեջ. Օդինը շնորհակալություն է հայտնում Բաուգին իր օգնության համար, փոխում է իր կերպարը օձի եւ սողալով մտնում անցքի մեջ: Բաուգը վնասեց նրան շաղափով, բայց Օդինը հասցրեց անցնել ճիշտ ժամանակին:
Հայտնվելով ներսում, նա վերածվեց գայթակղիչ երիտասարդ տղամարդու եւ ուղղվեց այնտեղ, որտեղ Գունոլդը հսկում եր մեղրախմիչքը: Հաղթելով նրա վստահությունը, խոստում է վերցնում նրանից, որ եթե նա քնի իր հետ երեք գիշեր, նա կտա իրեն երեք կում մեղրախմիչքից: Երրորդ գիշերից հետո, Օդինը գնաց մեղրախմիչքի մոտ, որը երեք տակառների մեջ էր եւ խմեց ամեն տակառի պարունակությունից:
Այնուհետեւ Օդինը կրկին փոխեց իր կերպարը, այս անգամ արծվի, եւ թռավ դուրս դեպի Ասգար՝ աստվածների երկնային ամրոց, իր մրցանակը կոկորդին: Շուտով Սաթանգը հայտնաբերեց այդ խաբեությունը, դարձավ մի այլ արծիվ եւ թռավ դուրս հետապնդելու Օդինին:
Երբ աստվածները նկատեցին իրենց առաջնորդին Սաթթանգի հետ ետեվում, նրանք մի քանի անոթ դրեցին իրենց ամրոցի եզերքին: Օդինը հասնում է իր մերձավորների բնակավայր, մինչեւ Սաթանգը կհասներ նրան, եւ հսկան ետ քաշվեց տանջվելով: Հենց Օդինը հասավ տարաներին, նա լցրեց մեղրախմիչքը նրանց մեջ: Նա արեց այդպես, սակայն մի քանի կաթիլ ընկավ իր կտուցից Միդգարդ՝ մարդկության ստորեւ աշխարհ: Այդ կաթիլները բոլոր վատ ու միջակ բանաստեղծների եւ գիտնականների կարողությունների աղբյուրն են: Սակայն իսկական պոետներն ու գիտնականները նրանք են, ում Օդինը տվել է իր մեղրախմիչքից անձամբ եւ խնամքով:
Ճշմարտության եւ գիտելիքի ծագումը
Որքան ժամանցային է այս հեքիաթը, այն նաեւ չափազանց հարուստ է թեմաներով, որոնք բացահայտում են որոշ առավել կարեւոր նախաքրիստոնեական, հյուսիսային եւ այլ գերմանական ժողովուրդների եւ ժամանակակից հասարակության աշխարհայացքի, մի կողմից աշխարհընկալման թեմաներոը: Տարբերություններից առաջինը մենք համարում ենք թե որտեղից են գալիս մեր մտքերը:
Ժամանակակից աշխարհում մենք վերցնում ենք այն ինչը շնորհվել է մեր համոզմունքների ակտիվ գործընթացի նկատմամբ, որում մենք ունենք տոտալ վերահսկողություն: Մենք կոչում ենք այդ գործընթացը <<պատճառ>>:
THE MEAD OF POETRY
This article is divided into three parts. The first section recounts the tale of Odin’s theft of the mead of poetry (Old Norse Óðrœrir, “Stirrer of Inspiration”). The second and third sections explore what this tale shows us about the pre-Christian worldview of the Norse and other Germanic peoples, and compares these aspects of their worldview with the dominant worldview of modern society.
The Mead of Poetry
At the conclusion of the
Aesir-Vanir War, the
Aesir and
Vanir gods and goddesses sealed their truce by spitting into a great vat. From their spittle they formed a being whom they named
Kvasir (“Fermented Berry Juice”
[1]). Kvasir was the wisest human that had ever lived; none were able to present him with a question for which he didn’t have a satisfying answer. He became famous and traveled throughout the world giving counsel.
Kvasir was invited to the home of two
dwarves, Fjalar (“Deceiver”
[2]) and Galar (“Screamer”
[3]). Upon his arrival, the dwarves slew Kvasir and brewed mead with his blood. This mead contained Kvasir’s ability to dispense wisdom, and was appropriately named
Óðrœrir (“Stirrer of Inspiration”). Any who drank of it would become a poet or a scholar.
When the gods questioned them about Kvasir’s disappearance, Fjalar and Galar told them that Kvasir had choked on his wisdom.
The two dwarves apparently delighted in murder. Soon after this incident, they took the
giant Gilling out to sea and drowned him for sport. The sounds of Gilling’s weeping wife irritated them, so they killed her as well, this time by dropping a millstone on her head as she passed under the doorway of their house.
But this last mischief got the dwarves into trouble. When Gilling’s son, Suttung (“Heavy with Drink”[4]), learned of his father’s murder, he seized the dwarves and, at low tide, carried them out to a reef that would soon be covered by the waves. The dwarves pleaded for their lives, and Suttung granted their request only when they agreed to give him the mead they had brewed with Kvasir’s blood. Suttung hid the vats of mead in a chamber beneath the mountain Hnitbjorg (“Pulsing Rock”[5]), where he appointed his daughter Gunnlod (“Invitation to Battle”[6]) to watch over them.
Now
Odin, the chief of the gods, who is restless and unstoppable in his pursuit of wisdom, was displeased with the precious mead’s being hoarded away beneath a mountain. He bent his will toward acquiring it for himself and those he deemed worthy of its powers.
Disguised as a wandering farmhand, Odin went to the farm of Suttung’s brother, Baugi. There he found nine servants mowing hay. He approached them, took out a whetstone from under his cloak, and offered to sharpen their scythes. They eagerly agreed, and afterwards marveled at how well their scythes cut the hay. They all declared this to be the finest whetstone they had ever seen, and each asked to purchase it. Odin consented to sell it, “but,” he warned them, “you must pay a high price.” He then threw the stone into the air, and, in their scramble to catch it, the nine killed each other with their scythes.
Odin then went to Baugi’s door and introducted himself as “Bölverkr” (“Worker of Misfortune”). He offered to do the work of the nine servants who had, as he told it, so basely killed each other in a dispute in the field earlier that day. As his reward, he demanded a sip of Suttung’s mead.
Baugi responded that he had no control of the mead and that Suttung guarded it jealously, but that if Bölverkr could truly perform the work of nine men, he would help the apparent farmhand to obtain his desire.
At the end of the growing season, Odin had fulfilled his promise to the giant, who agreed to accompany him to Suttung to inquire about the mead. Suttung, however, angrily refused. The disguised god, reminding Baugi of their bargain, convinced the giant to aid him in gaining access to Gunnlod’s dwelling. The two went to a part of the mountain that Baugi knew to be nearest to the underground chamber. Odin took an auger out from his cloak and handed it to Baugi for hill to drill through the rock. The giant did so, and after much work announced that the hole was finished. Odin blew into the hole to verify Baugi’s claim, and when the rock-dust blew back into his face, he knew that his companion had lied to him. The suspicious god then bade the giant to finish what he had started. When Baugi proclaimed the hole to be complete for a second time, Odin once again blew into the hole. This time the debris were blown through the hole.
Odin thanked Baugi for his help, shifted his shape into that of a snake, and crawled into the hole. Baugi stabbed after him with the auger, but Odin made it through just in time.
Once inside, he assumed the form of a charming young man and made his way to where Gunnlod guarded the mead. He won her favor and secured a promise from her that, if he would sleep with her for three nights, she would grant him three sips of the mead. After the third night, Odin went to the mead, which was in three vats, and consumed the contents of each vat in a single draught.
Odin then changed his shape yet again, this time into that of an eagle, and flew off toward
Asgard, the gods’ celestial stronghold, with his prize in his throat. Suttung soon discovered this trickery, took on the form of another eagle, and flew off in pursuit of Odin.
When the gods spied their leader approaching with Suttung close behind him, they set out several vessels at the rim of their fortress. Odin reached the abode of his fellow gods before Suttung could catch him, and the giant retreated in anguish. As Odin came to the containers, he regurgitated the mead into them. As he did so, however, a few drops fell from his beak to
Midgard, the world of humankind, below. These drops are the source of the abilities of all bad and mediocre poets and scholars. But the true poets and scholars are those to whom Odin dispenses his mead personally and with care.
[7][8]
The Origin of Truth and Knowledge
As entertaining as this tale is, it’s also extraordinarily rich in themes that reveal some of the most important differences between the worldview of the pre-Christian Norse and other Germanic peoples on the one hand and the worldview of modern society on the other. The first of these differences we’ll consider has to do with where thoughts come from.
In the modern world, we take it for granted that we arrive at our beliefs through an active process over which we have total control. We call this process “reason.”
Сталинградская битва — сражение между войсками СССР, с одной стороны, и войсками нацистской Германии, Румынии, Италии, Венгрии, с другой, в ходе Великой Отечественной войны. Битва была одним из важнейших событий Второй мировой войны и наряду со сражением на Курской дуге была переломным моментом в ходе военных действий, после которых немецкие войска потеряли стратегическую инициативу. Сражение включало в себя попытку вермахта захватить левобережье Волги в районе Сталинграда (современный Волгоград) и сам город, противостояние в городе, и контрнаступление Красной армии (операция «Уран»), в результате которого 6-я армия вермахта и другие силы союзников Германии внутри и вокруг города были окружены и частью уничтожены, частью захвачены в плен. По приблизительным подсчётам, суммарные потери обеих сторон в этом сражении превышают два миллиона человек. Державы Оси потеряли большое количество людей и вооружений и впоследствии не смогли полностью оправиться от поражения.
